Postępowanie restrukturyzacyjne daje przedsiębiorcom narzędzia do wyjścia z trudnej sytuacji finansowej bez konieczności ogłoszenia upadłości. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają profesjonalne podmioty, takie jak nadzorca układu i zarządca, które czuwają nad prawidłowym przebiegiem restrukturyzacji, zapewniają ochronę interesów wierzycieli i przedsiębiorcy, a także nadzorują realizację przyjętego układu. Czym różnią się te role, jak wpływają na skuteczność postępowania restrukturyzacyjnego oraz na co warto zwrócić uwagę przy wyborze odpowiedniego modelu?
Czym jest postępowanie restrukturyzacyjne?
Postępowanie restrukturyzacyjne to procedura przewidziana przepisami Prawa restrukturyzacyjnego, która pozwala przedsiębiorcy zmierzyć się z problemami finansowymi poprzez zawarcie układu z wierzycielami. Celem restrukturyzacji firmy jest uniknięcie ogłoszenia upadłości poprzez rozłożenie zobowiązań na raty, redukcję zadłużenia lub inne rozwiązania pozwalające na poprawę kondycji przedsiębiorstwa.
Polskie Prawo restrukturyzacyjne przewiduje różne typy postępowań, a każdy z nich może przewidywać inne rozwiązania dotyczące sposobu sprawowania kontroli nad majątkiem dłużnika:
- postępowanie o zatwierdzenie układu – przewiduje udział nadzorcy układu; dłużnik zachowuje zarząd nad majątkiem, a nadzorca układu pełni rolę kontrolno-doradczą
- przyspieszone postępowanie układowe / postępowanie układowe – może być prowadzony zarówno z nadzorcą układu, jak i z zarządcą (jeśli konieczne jest ograniczenie zarządu przedsiębiorcy)
- postępowanie sanacyjne – zawsze przewiduje udział zarządcy, gdyż dłużnik traci zarząd nad majątkiem
Nadzorca układu – kim jest i jaką pełni rolę?
Nadzorca układu to profesjonalny podmiot – licencjonowany doradca restrukturyzacyjny – którego zadaniem jest czuwanie nad prawidłowym przebiegiem postępowania układowego. Do jego głównych zadań należy:
- kontrola i doradztwo – nadzorca układu współpracuje z przedsiębiorcą przy przygotowywaniu układu, sprawdza jego zgodność z przepisami i interesami wierzycieli
- analiza sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika – ocenia realność wykonania układu i prawidłowość przedstawionych danych
- kontrola działań dłużnika – sprawdza, czy przedsiębiorca realizuje obowiązki ustawowe i czy nie dokonuje czynności mogących zaszkodzić wierzycielom
- reprezentowanie wierzycieli – w razie naruszenia układu może występować na ich rzecz
Nadzorca układu nie przejmuje zarządu nad przedsiębiorstwem, a jedynie nadzoruje, aby postępowanie przebiegało zgodnie z prawem.
Zarządca w postępowaniu restrukturyzacyjnym – kiedy jest ustanawiany?
Zarządca jest powoływany w postępowaniu restrukturyzacyjnym, gdy sytuacja przedsiębiorcy wymaga ograniczenia lub całkowitego pozbawienia go zarządu nad majątkiem. Do najważniejszych zadań zarządcy należą:
- zarządzanie majątkiem przedsiębiorstwa – zarządca przejmuje kontrolę nad aktywami i podejmuje wszelkie czynności dotyczące przedsiębiorstwa
- kontrola wydatków i podejmowanych działań – ogranicza ryzyko pogłębiania zadłużenia
- działanie na rzecz ochrony wierzycieli – zarządca działa w interesie ogółu wierzycieli, zapewniając, że przedsiębiorstwo działa efektywnie i zgodnie z prawem
Nadzorca układu a zarządca – kluczowe różnice
| Aspekt | Nadzorca | Zarządca |
| Zakres kontroli | Nadzór i doradztwo | Przejmowanie zarządu |
| Powoływany gdy | Przedsiębiorca zachowuje zarząd nad firmą | Przedsiębiorca traci zarząd nad firmą |
| Odpowiedzialność | Kontrola, opiniowanie, doradzanie | Zarządzanie majątkiem i operacjami |
| Cel | Wspieranie przedsiębiorcy i wierzycieli | Ochrona majątku i interesów wierzycieli |
| Podmiot | Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny | Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny |
Rola nadzorcy układu i zarządcy a skuteczność restrukturyzacji
Rola nadzorcy układu i zarządcy w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest kluczowa zarówno dla przedsiębiorców, jak i wierzycieli. Wybór pomiędzy tymi rozwiązaniami zależy od kondycji finansowej firmy, stopnia kontroli nad majątkiem i relacji z wierzycielami. To, czy w postępowaniu restrukturyzacyjnym pojawi się nadzorca układu, czy zarządca, zależy zarówno od sytuacji przedsiębiorstwa, jak i od sposobu przeprowadzenia restrukturyzacji. Kluczową rolę odgrywa tu sąd restrukturyzacyjny, który podejmuje ostateczną decyzję, kierując się dobrem wierzycieli i prawidłowym przebiegiem postępowania
Jeśli Twoje przedsiębiorstwo znajduje się w trudnej sytuacji, warto skorzystać z pomocy doświadczonego doradcy restrukturyzacyjnego, który pomoże określić, która ścieżka postępowania będzie najkorzystniejsza. Dobrze przeprowadzona restrukturyzacja daje realne szanse na odzyskanie stabilności finansowej i kontynuację działalności.